17 Απριλίου 1821. Η Σάμος επαναστατεί

Στὶς 17 Ἀπριλίου τοῦ 1821, σὲ ἕνα νησὶ τὸ ὁποῖο κυβερνοῦσαν κατὰ τὰ συμφέροντα τοῦ σουλτάνου οἱ πρόκριτοι, ἀπολύτως συμφωνοῦντες μὲ τὶς ὀρέξεις του, στὴ θέσι Βαθύ, σηκώνεται ἡ σημαία τῆς ἐπαναστάσεως.

Ἀφορμὴ δόθηκε στὶς 14 Ἀπριλίου, ἀπὸ τὴν παρουσία δύο σπετσιωτικῶν πλοίων, ποὺ κατόπιν αἰφνιδιαστικῆς ἐπιθέσεως, κυρίευσαν δύο πλοῖα, ποὺ λιμενίζονταν στὸ Βαθὺ τῆς Σάμου, καὶ ἀνῆκαν σὲ ὀθωμανούς. Ἐντὸς ὀλίγων ἡμερῶν μάλιστα, οἱ ἐναπομείνατες ὀθωμανοί, μὲ τὴν βοήθεια τῶν Ἑλλήνων προκρίτων, ἐγκατέλειψαν τὸ νησὶ πανικόβλητοι.

Σὲ ὅλο τὸ χρονικὸ διάστημα ποὺ ἀκολούθησε, μὲ τὴν μέριμνα τοῦ πρωτεργάτη αὐτῆς τῆς ἀρχικῆς κινήσεως, Κωνσταντίνου Λαχανᾶ, τὸ Βαθὺ τῆς Σάμου κατάφερε νὰ σταθῆ ἐλεύθερο καὶ νὰ ἀντικρούσῃ κάθε ἐπίθεση, μικρὴ ἤ μεγάλη, ποὺ δέχθηκε ἀπὸ τὶς δυνάμεις τῶν προκρίτων καὶ τῶν Τούρκων. Συντόμως μὲ τὸν Λαχανᾶ, ποὺ ἀσκοῦσε σαφῶς ἔντονη τρομοκρατία, προκειμένου νὰ διατηρήσῃ τοὺς προκρίτους στὸ περιθώριο, καταφθάνει ἀπὸ τὴν Σμύρνη, στὶς 24 Ἀπριλίου, ὅπου διαβιοῦσε σχεδὸν ἐξόριστος, ὁ Σάμιος Λυκοῦργος Λογοθέτης, γιὰ νὰ ἐνισχύσῃ καὶ νὰ στηρίξῃ τὴν ἐπαναστατημένη Πατρίδα του. (Τὸ πραγματικό του ὄνομα ἦταν Γεώργιος, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἐπανάσταση καὶ μετὰ ἀπαντοῦσε μόνον στὸ Λυκοῦργος.) Ὁ Λογοθέτης, φυσικὸς ἀρχηγὸς τῶν Σαμίων, εἶχε ἤδη λάβῃ ἐντολὴ ἀπὸ τὸν Ἀλέξανδρο Ὑψηλάντη γιὰ τὴν ἀνάληψη τῆς ἀρχηγίας τῆς Σάμου.

Ἡ παρουσία τοῦ Λογοθέτη, μὲ τὴν συνεργασία τοῦ Λαχανᾶ, στάθηκε καθοριστική. Ὀργάνωσε θαυμάσια τὴν ἄμυνα τοῦ νησιοῦ, τὶς κοινωνικὲς δομὲς καὶ τὴν τροφοδοσία της. Τὰ ὅσα ἀποφάσισε κι ἐφήρμοσε, μετέτρεψαν τὴν Σάμο σὲ προπύργιο τῆς ἐπαναστάσεως, ἀλλὰ καὶ παράδειγμα πρὸς μίμηση γιὰ κάθε ἄλλο νησί. Ἄλλωστε ἡ Σάμος εἶναι κυριολεκτικῶς κάτω ἀπὸ τὴν μύτη τῆς Τουρκίας, κάτι ποὺ οὐδέποτε χώνεψαν οἱ ὀθωμανοί, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ κινδυνεύῃ διαρκῶς ἀπὸ αἰφνιδιαστικὲς ἐπιθέσεις.

Στὶς 8 Μαΐου ὁ Λογοθέτης ὑψώνει τὴν σημαία τῆς ἐπαναστάσεως στὸ Καρλόβασι. Ἡ Σάμος ἀπὸ ἐδῶ καὶ πέρα εἶναι ἐλεύθερη!

Παράλληλα, μὲ καλὰ ὀργανωμένη στρατιωτικὴ δύναμη στὴν διάθεσή του, πλέον τῶν ἕξι χιλιάδων ἀνδρῶν, ὁ Λογοθέτης ξεκίνησε ἐπιθέσεις στὰ μικρασιατικὰ παράλια, μὲ τρεῖς χιλιάδες Σαμίους, ἀφοῦ νωρίτερα ἀπομάκρυναν ἀπό τήν Σάμο τὰ γυναικόπαιδα καὶ τοὺς ἀμάχους.

Ἀποτέλεσμα αὐτῶν τῶν ἐπιθέσεων ἦταν ἐντὸς ὀλίγου χρονικοῦ διαστήματος, σὲ ἀπόσταση ἕξι ὡρῶν πλεύσεως ἐκ τῆς Σάμου, νὰ ἔχῃ ἐλευθερωθῇ ὅλη ἡ μικρασιατικὴ ἀκτή.

ΠΗΓΗ