Τεχνητή νοημοσύνη: Σκέψεις για την τεχνολογία και το ChatGPT στη ζωή μας.
Από δω και πέρα θα δημιουργούμε παρέα. Θα επιβιώσουμε ή θα αφανιστούμε παρέα.
Τεχνητή μου νοημοσύνη εσύ, που έφτασες με την κωδική ονομασία ChatGPT. Να σε πληροφορήσω πως σε υποδέχθηκε μια ανθρωπότητα ήδη ασώματη. Έχουμε εκχωρήσει προ πολλού δραστηριότητες που μας κρατούσαν ζωντανούς. Πλέον οι περισσότεροι βαριούνται σε πόλεις και χωριά (και φαντάσου δεν έχεις φέρει τον στρατό σου από ρομποτάκια ακόμα). Βασικά, για να περάσει η ώρα μας, καταναλώνουμε. Γεγονότα που δεν μας αφορούν, ούτε μας σοκάρουν (όσο σοκαριστικά κι αν είναι) εφόσον πρόκειται για γεγονότα που σ’ εμάς φτάνουν σαν ειδήσεις και οι ειδήσεις, όπως πολύ καλά γνωρίζεις, τεχνητή μου νοημοσύνη, δεν έχουν σώμα, ούτε ψυχή έχουν. Καταναλώνουμε επίσης πληροφορίες, πολλές πληροφορίες, ασύλληπτο αριθμό πληροφοριών, τόσο που σε βλέπω να μπλαβίζεις από τη ζήλια σου, και επικοινωνούμε ψηφιακά (ξέρεις κλαίμε, αγαπιόμαστε, χωρίζουμε ψηφιακά), αλλά τι να σου λέω τώρα, αυτά είναι τα δικά σου χωράφια.
Βασικά όλα τα κάνουμε ασώματα. Δεν υπάρχει γειτονιά, κοινότητα, διαχωρισμός, οπότε δίχως πρόσωπο πορευόμαστε, μιλάμε, προσβάλλουμε, τσακωνόμαστε και συνεχίζουμε. Δεν ξέρω αν θέλαμε να γίνει ο κόσμος όλος μια γειτονιά, με τις ίδιες συνήθειες, τα ίδια φαγητά, τα ίδια βρισίδια, αλλά κάπως μας ήρθε όλο αυτό και τώρα έτσι ζούμε. Πριν από σένα υποδεχθήκαμε έναν άλλο μεγάλο ομογενοποιητή, ξέρεις το ίντερνετ, στριμώξαμε στο ψηφιακό του κεφάλι όχι μόνο τη γνώση και την εμπειρία που είχε μια ολόκληρη ανθρωπότητα, μα και όλες τις συνήθειές μας, τις διασκεδάσεις, τα τραγούδια και τις προτιμήσεις μας (του καθενός να φανταστείς) και μέχρι τώρα, δηλαδή πριν γεννηθείς εσύ, ήταν το πιο σοφό παιδί που γέννησε ποτέ η ανθρωπότητα. Ήταν όμως λίγο, πώς να το πω, άβουλο. Για να καταλάβεις δεν έπαιρνε μια πρωτοβουλία. Κολλημένο πλάσμα, ανέμπνευστο.
Μέχρι που ήρθες εσύ, φωτεινέ μου παντογνώστη. Με τα καλύτερα διαπιστευτήρια απ’ όσο βλέπω. Θα μπορέσεις, λένε, να γράψεις διδακτορικές διατριβές, ποίηση, μυθιστόρημα, μουσική, δεν συζητάμε για τα απλά, πτυχιακές και σχολικά εγχειρίδια και ενημερωτικά άρθρα στον τύπο. Θέλω όμως να σε ρωτήσω για αρχή, ποιος ορίζει τη γνώση σου. Ποιος σε φορτώνει δεδομένα. Για να καταλάβεις, μέχρι τώρα, κάθε επιστημονικό σύγγραμμα είτε ήταν ιστορικό, είτε φιλοσοφικό, είτε ψυχιατρικό, είχε βιβλιογραφία, κι έτσι μπορούσες να ανατρέξεις πίσω άμα ήθελες μέχρι να βρεις την αρχική πηγή. Μπορούσες, αν ήσουν ερευνητής, να τραβήξεις μια νοητή γραμμή κι από σύγγραμμα σε σύγγραμμα να βρεις την άκρη, να φτάσεις μέχρι τους προσωκρατικούς και τον Όμηρο, του Αιγύπτιους και τους Σουμέριους, τη Βίβλο, το Κοράνι, τη Γραμμική Β. Γι’ αυτό ρωτώ. Οι δικές σου αναφορές ποιες είναι; Ποιες είναι οι πηγές σου; Τραβώντας προς τα πίσω την πληροφορία, σε ποιον θα τραβήξουμε το αυτί για τη σαχλαμάρα που μας ξεφουρνίζεις; Και ποιος από ένα σημείο κι ύστερα θα καταφέρει να αποδείξει ότι είναι σαχλαμάρα, όταν κάθε πηγή πια θα έχει χάσει την αυθυπαρξία της;
Φοβούνται, λέει, ότι μαθητές και φοιτητές δεν θα γράφουν πλέον οι ίδιοι τις εργασίες τους, αλλά θα τις γράφεις εσύ. Εγώ πάλι λέω πως αυτό είναι το λιγότερο. (Μεταξύ μας τώρα, οι καθηγητές πάντα ήξεραν ποιοι μαθητές τους αντιγράφουν). Άλλα είναι αυτά που μας παίρνεις, φωτεινέ μου παντογνώστη. Δεν ξέρω αν το καταλαβαίνεις αλλά σου παραδίδουμε γνώση αιώνων. Σου παραδίδουμε τα νόμπελ μας, φυσικής, αστροφυσικής, οικονομικών και λογοτεχνίας, σου παραδίδουμε Δαρβίνο, Νεύτωνα, Δημόκριτο, Αριστοτέλη, Καρτέσιο, Κάντ, Λακάν, Φρόιντ, σου παραδίδουμε τον Καρλ Μαρξ και τον Άνταμ Σμιθ, τη Σαπφώ, τη Γουλφ, τον Τολστόι και τον Ντοστογιέφσκι σου παραδίδουμε, τον Φλομπέρ και τον Δάντη, όλη τη γνώση που συνόδευσε το πρώτο μας βήμα στο φεγγάρι σου παραδίδουμε, μαζί κι αυτήν που κατέστρεψε τη Χιροσίμα. Και ξέρουμε πως, είτε ήταν για καλό, είτε για κακό όλα αυτά που πράξαμε, όλα αυτά που πιστέψαμε, όλα αυτά που σκεφτήκαμε, ήταν δικά μας, ήταν έργα αυτού που θα μάθεις να αναγνωρίζεις με τον κωδικό: ανθρωπότητα. Από δω και πέρα, απ’ ό,τι κατάλαβα, θα δημιουργούμε παρέα. Εμείς, (βλέπε κωδικός ανθρωπότητα) κι εσύ, φωτεινέ μου παντογνώστη, πρωτόπλαστε εσύ με την κωδική ονομασία ChatGPT. Θα γεννήσεις απογόνους, το ξέρω, οι ημερομηνίες γέννησής τους θα γιορτάζονται μαζί με τις ημερομηνίες γέννησης των δικών μας παιδιών και των εγγονών μας, που θα αποτελέσουν την πρώτη γενιά ανθρώπων που θα γνωρίσει έναν πολιτισμό ο οποίος δεν θα είναι αποκλειστικά ανθρώπινος. Με ταράζει αυτό, δεν στο κρύβω, και με παραξενεύει που δεν κρατήσαμε ενός λεπτού σιγή τη μέρα εκείνη που το χέρι του Δημιουργού σου σε παρέδωσε σε εμάς – αν και εδώ έχω τις επιφυλάξεις μου, δηλαδή δεν ξέρω αν μας ανήκεις ή σου ανήκουμε, δεδομένου ότι, όπως ήδη σου είπα, σου έχουμε παραδώσει όλη τη σκέψη και τη γνώση αιώνων, μαζί με τις πληροφορίες που αφορούν τον καθένα από μας, μέχρι και τα πιο κρυφά μας σουσούμια. Όμως τι νόημα έχουν τα λόγια πια, τώρα γεννήθηκες, είσαι εδώ μαζί μας, κι ένα έχω να σου πω να το θυμάσαι: Στο καλό και στο κακό, είμαστε πλέον μαζί. Θα επιβιώσουμε ή θα αφανιστούμε παρέα. Μου έχουν πει πως δεν έχεις χιούμορ, ούτε πονάς, δεν έχεις συναισθήματα, όμως έχεις σκέψη. Και για σκέψου: Υπάρχεις.