Η έναρξη της επανάστασης στην Ελλάδα δεν πραγματοποιήθηκε σε μία μέρα μόνο, ούτε συγχρόνως σε όλες τις περιοχές, αν και είχε ορισθεί ως μέρα γενικής εξέγερσης η 25η Μαρτίου. Πολλοί παράγοντες και οι τοπικές ιδιομορφίες συντέλεσαν, ώστε η επανάσταση να αρχίσει πριν την 25η Μαρτίου και ακόμη, άλλες περιοχές να προηγηθούν στην εξέγερση και άλλες να ακολουθήσουν· η έναρξη δηλαδή της επανάστασης να γίνει σταδιακά και να κλιμακωθεί σε χρόνο μακρότερο από δύο μήνες, ενώ μεμονωμένες εξεγέρσεις έγιναν και αργότερα. Ωστόσο, τα πρώτα επαναστατικά γεγονότα, από τις 21 έως τις 31 Μαρτίου, οπότε επαναστάτησαν η Πελοπόννησος πρώτα και αμέσως μετά ένα τμήμα της Ανατολικής Ελλάδας, συνιστούν την κυρία έναρξη της επανάστασης στην Ελλάδα.
Η επανάσταση στην Ελλάδα άρχισε από την Πελοπόννησο. Μέσα σε λίγες ημέρες, από τις 21 ως τις 28 Μαρτίου, είχε γενικευθεί και είχε επεκταθεί σε όλες τις επαρχίες της. Ουσιαστικά μόνο τα φρούρια, η Τριπολιτσά με τις γύρω περιοχές της και το Λάλα είχαν παραμείνει στην εξουσία των Τούρκων. Όλες οι επαρχίες κινήθηκαν για την επανάσταση με την ίδια προθυμία. Ο χρόνος της έναρξης της επανάστασης προσδιορίσθηκε από τις ειδικές συνθήκες σε κάθε επαρχία και από τα τοπικά επεισόδια, που είχαν προηγηθεί.
Η κήρυξη της επανάστασης στη Μάνη, στην ιστορική αυτή περιοχή της Πελοποννήσου, έλαβε χώρα στις 17 Μαρτίου του 1821 σύμφωνα με την τοπική προφορική παράδοση. Σύμφωνα με τις γραπτές μαρτυρίες οι πρόκριτοι της περιοχής, που τελούσε υπό προνομιακό καθεστώς, ζήτησαν από τον ηγέτη τους να ξεκινήσει πρώτη η Μάνη τον αγώνα της απελευθέρωσης, κάτι που ήταν σύμφωνο και με τους σχεδιασμούς της Φιλικής Εταιρείας, καθώς το ετοιμοπόλεμο και εμπειροπόλεμο των κατοίκων της, σε συνδυασμό με την απουσία Οθωμανών στην περιοχή την καθιστούσαν ιδανική για μαζικό κίνημα.
Έτσι, μετά από πρόσκληση του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, συγκεντρώθηκαν όλοι οι Μανιάτες οπλαρχηγοί στην Τσίμοβα, τη σημερινή Αρεόπολη, κι αποφάσισαν την έναρξη του αγώνα κατά των Τούρκων, που οδήγησε στην απελευθέρωση της Καλαμάτας και τη δημιουργία της Μεσσηνιακής Γερουσίας.
Στην τοπική παράδοση, το γεγονός διασώθηκε σαν θρύλος, σύμφωνα με τον οποίο όλοι οι οπλαρχηγοί συγκεντρώθηκαν στην πλατεία της πόλης, μπροστά στο ναό των Ταξιαρχών, και μετά τη δοξολογία, στη θέση «Κοτρώνι» ύψωσαν την πρώτη επαναστατική σημαία, πρόχειρα κατασκευασμένη από λευκό ύφασμα, με μπλε σταυρό στο κέντρο. Στην επάνω πλευρά έγραφε «ΝΙΚΗ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ» (και όχι «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ», επειδή η Ελευθερία για τους Μανιάτες ήταν δεδομένη) και στην κάτω το ένδοξο «ΤΑΝ Ή ΕΠΙ ΤΑΣ».
Η σημαία ευλογήθηκε από τους ιερείς και όλοι οι αρχηγοί, με προεξάρχοντα τον Κατσάκο Μαυρομιχάλη, ορκίσθηκαν γονυπετείς ότι ενωμένοι θα αγωνιστούν για την ελευθερία του έθνους. Αυτή η παράδοση από παλαιά είχε λάβει το χαρακτήρα βεβαιωμένης ιστορικής πραγματικότητας με την καθιέρωση τοπικών λαϊκών εορτών κάθε 17 Μαρτίου. Μετά από αυτό, το κράτος κήρυξε την 17η Μαρτίου ως ημέρα εθνικού εορτασμού στην Αρεόπολη. Ατυχώς, από τα οικογενειακά αρχεία των Μανιατών άλλα χάθηκαν και άλλα καταστράφηκαν, ενώ από τους Μανιάτες κανείς δεν έγραψε απομνημονεύματα, έτσι ώστε να μην υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες για την τελετή.
Τις μέρες που ακολούθησαν σημειώθηκαν δύο εξορμήσεις των Μανιατών. Η πρώτη, από τους αρχηγούς της Ανατολικής Μάνης υπό τους Γρηγοράκηδες, προς τη Μονεμβασιά και το Μυστρά, όπως πιστοποιείται από επιστολή του Πρωτοσύγκελλου Γεράσιμου προς τον Παναγιώτη Κοσονάκο, όπου γνωστοποιείται η έναρξη του πολέμου και μεταφέρεται η προτροπή για τη διάδοση της είδησης.
Ο όρκος των Μανιατών μπροστά στους Ταξιάρχες:
«Ορκίζομαι, εις το όνομα του Παντοδύναμού μας Θεού,
εις το όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και της Αγίας Τριάδος,
να χύσω και την υστέραν ρανίδα του αίματός μου, υπέρ πίστεως και Πατρίδος.
Ορκίζομαι, να μη βλέψω εις τα όπισθεν
εάν δεν αποδιώξω τον εχθρόν της Πατρίδος και της Θρησκείας μου.
Ορκίζομαι, «Ταν ή επί Τας» και «Νίκη ή Θάνατος» υπέρ Πίστεως και Πατρίδος».
«Αναπτυσσομένης της ιδέας περί της Επαναστάσεως, ο σπινθήρ της Ελευθερίας ήναπτε τον ενθουσιασμό των Ελλήνων, οίτινες διενοούντο περί της ενάρξεως του πολέμου. Όθεν την 17ην Μαρτίου οι πρόκριτοι της Μάνης συνεννοήθησαν να λάβωσι τα όπλα κατά των Τούρκων». (Γενναίος Κολοκοτρώνης, γιος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη)