Διονύσιος Σολωμός (1798 – 1857)
Ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός, ο αρχηγέτης της Επτανησιακής Σχολής και δημιουργός του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν», είναι μια από τις κορυφαίες πνευματικές φυσιογνωμίες του Νεώτερου Ελληνισμού.
Γεννήθηκε στις 8 Απριλίου του 1798 στη Ζάκυνθο, εκτός γάμου τέκνο του κόντε Νικόλαου Σολωμού και της Αγγελικής Νίκλη. Έμεινε ορφανὸς σε πολύ μικρή ηλικία, αλλὰ τα άφθονα οικονομικὰ μέσα τού επέτρεψαν να συνεχίσει τις σπουδές του. Σε ηλικία δέκα χρονών (1808), συνοδευόμενος απὸ τον ιταλό δάσκαλό του καθολικὸ αββά Σάντο Ρόσι έφυγε για σπουδές στην Ιταλία. Επτά χρόνια αργότερα πήρε το απολυτήριο από το Λύκειο της Κρεμόνας και γράφτηκε στο πανεπιστήμιο της Πάβιας, απ’ όπου πήρε το πτυχίο της Νομικής. Παράλληλα με τις σπουδές στη νομική, για την οποία ουδέποτε ενδιαφέρθηκε, άρχισε να γράφει στίχους στην ιταλική γλώσσα, ενώ ήρθε σε επαφή με διαπρεπείς φιλοσόφους, φιλολόγους και αξιόλογους εκπροσώπους της λογοτεχνικής κίνησης της εποχής.
Το 1818 επέστρεψε στη Ζάκυνθο, αλλὰ τα δέκα χρόνια που έζησε στην Ιταλία τον επηρέασαν αρκετὰ, ώστε συνέχισε να γράφει στην Ιταλική. Άρχισε τότε να διαβάζει Χριστόπουλο, να μελετάει τα δημοτικὰ τραγούδια, να παρακολουθεί όλη την πριν απ᾿ αυτὸν ποιητικὴ παραγωγὴ (προσολωμική), ώσπου να είναι σε θέση να γράψει ελληνικὰ ποιήματα.
Τον Μάιο του 1823, σε μια περίοδο ιδιαίτερης έξαρσης της Ελληνικής Επανάστασης, έγραψε το πρώτο εκτενές ελληνικό ποίημά του «Ύμνος εις την Ελευθερία», οι δύο πρώτες στροφές του οποίου, σε μουσική Νικολάου Μάντζαρου, αποτελούν τον Εθνικό Ύμνο της Ελλάδας και της Κύπρου.
Λίγο αργότερα, συνέθεσε το λυρικό ποίημα Εις τον θάνατο του Λορδ Μπάυρον και ακολούθησαν Η καταστροφή των Ψαρών, Η Φαρμακωμένη, Ο Λάμπρος, Εις Μοναχήν, Ο Κρητικός, Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι, Ο Πορφύρας.
Στα τέλη του 1828, μετὰ απὸ προστριβὲς και οικονομικὲς διαφορὲς με τον αδελφό του Δημήτριο, ο Σολωμὸς πηγαίνει στην Κέρκυρα, σημαντικὸ πνευματικὸ κέντρο της εποχής, και ζει εκεί στο επίκεντρο ενὸς κύκλου θαυμαστών και ποιητών, ενὸς πυρήνα απὸ πνευματικοὺς ανθρώπους με μεγάλη μόρφωση, με προοδευτικὲς και φιλελεύθερες ιδέες, με αισθητικὴ κατάρτιση, με αυστηρὲς αξιώσεις απὸ την τέχνη και με φιλοδοξίες για μίαν αναγέννηση της Νεοελληνικής Γραμματείας. Είναι ο κύκλος που δημιούργησε την Επτανησιακὴ Σχολή, με καθοδηγητὴ και σύμβουλο τον Σολωμό. Απὸ τον κύκλο αυτὸ αρχίζει η ποιητικὴ άνοδος της ελληνικής ποίησης, πολλὲς δεκαετίες πριν απὸ την Αθήνα, όπου ο Παλαμάς επιχείρησε μία δεύτερη ποιητικὴ αναγέννηση.
Την περίοδο 1833-1838, παρόλο που οι σχέσεις με τον αδελφό του είχαν αποκατασταθεί, η ζωή του συνταράχθηκε απὸ μία σειρὰ δίκες, στις οποίες ο ετεροθαλὴς αδελφός του Μανόλης Λεονταράκης απὸ την πλευρὰ της μητέρας του διεκδικούσε τμήμα της πατρικής περιουσίας. Παρόλο που η κατάληξη της περιπέτειας ήταν ευνοϊκὴ για αυτὸν και τον αδελφό του, η δικαστικὴ διαμάχη οδήγησε σε αποξένωση του Σολωμού απὸ τη μητέρα του και στην απόσυρσή του απὸ τη δημοσιότητα.
Στις 3 Φεβρουαρίου του 1849 παρασημοφορήθηκε με το Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος, διότι «με την ποίηση του διέγειρε τα αισθήματα του λαού στον αγώνα για εθνική ανεξαρτησία».
Πέθανε στις 9 Φεβρουαρίου του 1857 στην Κέρκυρα, ύστερα από αλλεπάλληλες εγκεφαλικές συμφορήσεις. Ήταν τόσο γενικὴ καί στέρεη η φήμη του, ώστε όταν μαθεύτηκε ο θάνατός του όλος ο λαὸς πένθησε. Το θέατρο της Κέρκυρας έκλεισε, η Ιόνια Βουλὴ σταμάτησε τις εργασίες της και αποφάσισε να γίνει δημόσιο το πένθος για τον ποιητή. Τα οστά του μεταφέρθηκαν στη Ζάκυνθο το 1865 και τοποθετήθηκαν αρχικώς σ’ ένα μικρό μαυσωλείο στον τάφο του Κάλβου.