Διαβάζετε τώρα
Όταν η ιστορία αποκαλύπτεται και αποκαλύπτει!!

Όταν η ιστορία αποκαλύπτεται και αποκαλύπτει!!

  • Άγνωστα στοιχεία και ευρήματα στον Άγιο Δημήτριο Χασίων
  • Του Γρηγόρη Γ. Καλύβα

Τούτος δω ο τόπος έχει πλούσια ιστορία που αποκαλύπτεται και αποκαλύπτει καθημερνά, όταν βέβαια την μελετάς, καθώς κατοικείται από τα πανάρχαια χρόνια. Με την ευκαιρία της επίσκεψής μας στον Άγιο Δημήτριο (Τσούγκουρο) για τις ανάγκες του ρεπορτάζ για το άγνωστο σπηλαιώδες μονύδριο της Παναγίας Ζωοδόχου πηγής καταγράψαμε ομολογίες κατοίκων που μιλούσαν για λαξευμένης,στην κορφή του βράχου, στέρνας, για κατάλοιπα αρχαίων τειχών, για τοπωνύμια που παραπέμπουν στην αρχαία Εστιαιώτιδα, την μία από τις τέσσερεις πόλεις της Θεσσαλίας, για τάφους, για ευρήματα.

Το έναυσμα για αυτά προκύπτουν από τον εντοπισμό στην αυλή της Εκκλησίας του χωριού μιας μαρμάρινης κολώνας (αλατάρη την ονομάζουν οι ντόπιοι) και μιας λαξευτής λεκάνης, υλικά φερμένα, όπως μας ειπώθηκε, από την περιοχή που οι κάτοικοι εικάζουν ότι είναι αρχαιολογικός χώρος ανεξερεύνητος από την αρχαιολογική υπηρεσία, δυστυχώς εξερευνημένη από τους λαθρανασκαφής.

Τα τοπωνύμια που περικλείονται στην συγκεκριμένη περιοχή που οι κάτοικοι θεωρούν αρχαιολογική, είναι «ΧΙΛΙΟΜΟΔΙ», «ΔΟΥΚΙΝ(Σ)Α», «ΓΑΙΤΑΝΑΣΑ», «ΟΡΝΙΑ», «ΜΠΑΛΤΑ», «ΜΑΓΟΥΛΑ». Εκεί οι κάτοικοι έχουν εντοπίσει κιβωτιόσχημους τάφους, υπολείμματα τειχών από ογκόλιθους, μια μεγάλη λαξευτή δεξαμενή στην κορφή του βράχου διαστάσεων 0.70 mχ 0,90 m, λαξευτές πατημασιές ανθρώπινου ποδιού, λαξευμένοι θρόνοι επί του βράχου (ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΥ), λαξευτό σφόνδυλο που οι κάτοικοι ονομάζουν το «σφονδύλι της Βασίλισσας», κ.α.

Επίσης μαρτυρίες κάνουν λόγο για μεγάλη σπηλιά όπου εντοπίστηκε κρυφό τούνελ χωρίς να είναι γνωστό που οδηγεί όπου οι κάτοικοι του χωριού χρησιμοποίησαν για κρυψώνα την περίοδο της Γερμανο- Ιταλικής κατοχής 1941 – 1944 προκειμένου να αποφύγουν δυσάρεστες καταστάσεις.

_Δείξε μου που είναι αυτή η περιοχή ; Ρωτάω, για να πάρω την απάντηση : «Εκεί που φτιάχνουν φωλιές τα όρνια»!!

Είναι σαφές πως όλες αυτές οι μαρτυρίες αναφέρονται σε μια περιοχή όπου την περίοδο της Βασιλείας του Φιλλίπου Β’, πατέρα του μεγάλου Αλεξάνδρου, ήταν τα σύνορα του Μακεδονικού Βασιλείου και του κράτους των Θετταλών (τα όρια της Εστιαιώτιδος με την Περραιβία) που σημαίνει πως εκεί υπήρχαν ακριτικά φυλάκια.

Όλες αυτές οι αναφορές χρίζουν αρχαιολογικής έρευνας η οποία βέβαια αργεί δεδομένου ότι ο Ελλαδικός χώρος είναι αρχαιολογικός.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τις αναφορές των κατοίκων και πως αυτές εντάσσονται και αποκαλύπτουν την πλούσια ιστορία της περιοχής.

Όπως λοιπόν, αποκαλύπτουν παλαιολιθικά δείγματα στο σπήλαιο της Θεόπετρας (βρέθηκαν εργαλεία της Μέσης και Ανώτερης Παλαιολιθικής, αλλά και της Μεσολιθικής περιόδου (περίπου 130,000 – 8,000 π.Χ.), τούτη δω η περιοχή κατοικήθηκε πολύ νωρίς δημιουργώντας πολιτισμό.

Στους Αρχαϊκούς Χρόνους (700 – 478 π.Χ.), ο οργανωτής της Θεσσαλίας Αλεύας Πυρρός καθιέρωσε το περίφημο σύστημα της τετραρχίας με ένα από τα τέσσερα κράτη να είναι η Εστιαιώτις ή Ίστιαιώτις που απλωνόταν στα όρια του σημερινού νομού Τρικάλων, με την ονομασία, όπως περιγράφει ο Στράβων, να οφείλεται στην εγκατάσταση αποίκων από την Ιστιαία της Εύβοιας.

Σπουδαίες πόλεις στην αρχαιότητα ήταν η Τρίκκη (Τρίκαλα) και το Αιγίνιον (Καλαμπάκα), η Οιχαλία, Φαιστός (Ζάρκο), ο Άτραξ (κοντά στο χωριό Πηνειάς), η Φαρκαδών ( κοντά στον Άτρακα ), το Πελινναίο (κοντά στο χωριό Πετρόπορος), η Φαλώρεια (κοντά στο χωριό Μεγάρχη), η Πιαλεία, το Ποίτνειο (κοντά στο χωριό Άγιος Προκόπιος), οι Γόμφοι, η Οξύνεια (κοντά στον Ίωνα ) κ.α.

Η περιοχή δέχτηκε νωρίς το χριστιανισμό καθώς από τον 1ο κιόλας αιώνα επικράτησε η νέα θρησκεία και η οποία εδραιώθηκε με το πέρασμα των αιώνων( 4ο, 5ο και 6ο), χτίζοντας ναούς στη ίδια θέση με τους αρχαίους και χρησιμοποιώντας τα υλικά τους, όπως στην Τρίκκη, στο Αιγίνιο, στο Ζάρκο. Στα Βυζαντινά Χρόνια η Τρίκκη ονομάστηκε Τρίκαλα και το Αιγίνιο, Σταγοί.

Η περιοχή δέχτηκε επιθέσεις από τους εχθρούς της βυζαντινής αυτοκρατορίας (Γότθοι το 396, Ούννοι το 447, Σλάβοι το 577, Σαρακηνοί το 904, Νορμανδοί το 1081). Με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους ελευθερωτές των Αγίων Τόπων, Σταυροφόρους της Δ’ Σταυροφορίας, το 1204. επιβλήθηκε η Φραγκοκρατία. Ο νομός Τρικάλων σύντομα επανήλθε στους Βυζαντινούς (1210-12) του Μιχαήλ Άγγελου Κομνηνού Α’ Δούκα, στο Δεσποτάτο της Ηπείρου και αργότερα στο βυζαντινό κράτος, με την επανασύσταση, το 1216. Το εξασθενημένο Βυζάντιο αδυνατούσε να υπερασπιστεί τις επαρχίες του. Από τις αρχές του 14ου αι. νέοι επιδρομείς μαστίζουν την περιοχή, κυρίως Αλβανοί, ενώ οι Σέρβοι του Στέφανου Δουσάν (1331- 1355) κατέλαβαν τη δυτική Θεσσαλία (1348-1371). Δεσπότης της Ηπείρου με έδρα τα Τρίκαλα ορίστηκε ο ετεροθαλής αδελφός του Στέφανου Δουσάν, Συμεών Ούρεσης που υπήρξε και ο τελευταίος Σέρβος διοικητής της Θεσσαλίας, μετά το θάνατο του Στέφανου. Συγγενής της οικογένειας των Φιλανθρωπινών, εγκατέλειψε νωρίς (1381) την εξουσία και έγινε μοναχός. Με το όνομα Ιωάσαφ ίδρυσε το Μεγάλο Μετέωρο, με τον Αθανάσιο Μετεωρίτη.

Στους βράχους των Μετεώρων κατέφυγαν ερημίτες από τον 11ο αιώνα, οι οποίοι με την εισβολή των Τούρκων (1393) αυξήθηκαν και δημιούργησαν πολιτεία ολόκληρη με περισσότερα από είκοσι μοναστήρια. Αιτία η καταπίεση, η βαριά φορολογία και η εξαθλίωση των Ελλήνων, καθώς οι εύφορες εκτάσεις πέρασαν στα χέρια των κατακτητών. Πολλοί κάτοικοι κατέφυγαν σε ορεινές δυσπρόσιτες περιοχές, απολαμβάνοντας την ελευθερία τους. Η οικοτεχνία άνθησε τους τελευταίους ιδίως αιώνες, από τα τέλη του 17ου ως τις αρχές του 19ου αι. Ονομαστά ήταν τα δέρματα και τα μάλλινα υφαντά των Τρικάλων, τα βαμβακερά του Ζάρκου, τα μεταξωτά της Καλαμπάκας.

Στα Τρίκαλα λειτούργησε η περίφημη Σχολή Τρίκκης από το 1543 έως το 1854, με μικρές διακοπές, στον παλαιό ναό της Αγίας Επισκέψεως, όπου δίδαξαν ονομαστοί δάσκαλοι. Το 1856 μεταφέρθηκε μαζί με τη βιβλιοθήκη στο μοναστήρι του Αγίου Βησσαρίωνα ή Δούσικο και ονομάστηκε Ελληνική Σχολή. Η περιοχή ελευθερώθηκε από τον Οθωμανικό ζυγό το 1881, αλλά μετά τον ατυχή πόλεμο του 1897 περιήλθαν ξανά στους Τούρκους ως το 1898, που ελευθερώθηκαν οριστικά, ύστερα από επαναστάσεις, αγώνες και θυσίες αιώνων.

Να γιατί είναι ανάγκη να αποκαλύψουμε το μεγάλο και πλούσιο ιστορικό απόθεμα της περιοχής που με τη σειρά του θα μας αποκαλύψει από πού ερχόμαστε και που πάμε βοηθώντας τους κατοίκους να κατανοήσουν πως ότι βρίσκεται ως αρχαιολογικό εύρημα, μια λαξευτή πέτρα, ένας κίονας, αποτελούν αποδείξεις του ιστορικού μεγαλείου της περιοχής και περιουσία του κοινωνικού συνόλου που θεωρητικά αποτελούμε τη συνέχεια.

View Comments (0)

Leave a Reply

Your email address will not be published.