Ο Μίκης Θεοδωράκης ανέπτυξε ένα πολυσχιδές έργο που καλύπτει διάφορες μουσικές κατηγορίες. Ακολουθεί μια αναλυτικότερη παρουσίαση των κυριότερων κατηγοριών του έργου του:
1. Συμφωνική Μουσική και Μουσική Δωματίου
Ο Θεοδωράκης συνέθεσε σημαντικά συμφωνικά έργα, όπως οι Συμφωνίες αρ. 1, 2, 3, 4 και 7, καθώς και έργα μουσικής δωματίου, όπως το «Τρίο» και το «Σεξτέτο». Επίσης, έργα όπως «Το Πανηγύρι της Αση-Γωνιάς» και «Ελληνική Αποκριά» αναδεικνύουν την ικανότητά του να ενσωματώνει ελληνικά παραδοσιακά στοιχεία σε συμφωνικές μορφές.
2. Μπαλέτα
Η συμβολή του στον χώρο του μπαλέτου περιλαμβάνει έργα όπως «Οι Εραστές του Τερουέλ», «Αντιγόνη» και «Ζορμπάς». Ιδιαίτερα, το μπαλέτο «Ζορμπάς» βασίζεται στη μουσική της ομώνυμης ταινίας και έχει παρουσιαστεί διεθνώς με μεγάλη επιτυχία.
3. Όπερες
Ο Θεοδωράκης συνέθεσε όπερες όπως «Καρυωτάκης (Οι μεταμορφώσεις του Διονύσου)», «Μήδεια», «Ηλέκτρα», «Αντιγόνη» και «Λυσιστράτη». Αυτά τα έργα συνδυάζουν την ελληνική μυθολογία και ιστορία με τη σύγχρονη μουσική έκφραση, προσφέροντας νέες προσεγγίσεις στο λυρικό θέατρο.
4. Ορατόρια και Εκκλησιαστική Μουσική
Σημαντικά έργα σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνουν το «Άξιον Εστί» σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη και τη «Θεία Λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου». Το «Άξιον Εστί» αποτελεί ένα από τα κορυφαία έργα του, συνδυάζοντας τη βυζαντινή παράδοση με τη σύγχρονη μουσική.
5. Μουσική για Θέατρο και Κινηματογράφο
Ο Θεοδωράκης έγραψε μουσική για πολλές θεατρικές παραστάσεις και ταινίες. Η μουσική του για την ταινία «Ζορμπάς ο Έλληνας» (1964) είναι ιδιαίτερα γνωστή, με το συρτάκι να γίνεται σύμβολο της ελληνικής κουλτούρας παγκοσμίως. Επίσης, συνέθεσε μουσική για τις ταινίες «Φαίδρα» (1962), «Ζ» (1969) και «Σέρπικο» (1973).
6. Μελοποιημένη Ποίηση
Ο Θεοδωράκης μελοποίησε έργα κορυφαίων ποιητών, όπως ο «Επιτάφιος» του Γιάννη Ρίτσου, το «Άξιον Εστί» του Οδυσσέα Ελύτη και ποιήματα του Πάμπλο Νερούδα. Αυτές οι συνθέσεις έφεραν την ποίηση κοντά στο ευρύ κοινό, καθιστώντας την προσιτή μέσω της μουσικής.
7. Λαϊκά Τραγούδια
Ο Θεοδωράκης συνέβαλε καθοριστικά στην εξέλιξη του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού, συνθέτοντας τραγούδια που συνδυάζουν τη λαϊκή μουσική με έντεχνες φόρμες. Κύκλοι τραγουδιών όπως «Πολιτεία» και «Αρχιπέλαγος» αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της προσέγγισης.
8. Εκκλησιαστική Μουσική
Ο Θεοδωράκης συνέθεσε έργα εκκλησιαστικού περιεχομένου, όπως η «Θεία Λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου» και η «Ακολουθία εις Κεκοιμημένους». Αυτά τα έργα ενσωματώνουν στοιχεία της βυζαντινής μουσικής παράδοσης, αναδεικνύοντας την πνευματική διάσταση της μουσικής του.
9. Πιανιστικά Έργα
Ο Θεοδωράκης έγραψε έργα για σόλο πιάνο, όπως η «Σονατίνα για πιάνο», καθώς και έργα για πιάνο και ορχήστρα, όπως το «Κοντσέρτο για πιάνο». Αυτά τα έργα αναδεικνύουν την ευρύτητα της συνθετικής του ικανότητας και την αγάπη του για το πιάνο.
Αυτές οι κατηγορίες αντικατοπτρίζουν την πολυδιάστατη συνθετική δραστηριότητα του Μίκη Θεοδωράκη και την ικανότητά του να ενσωματώνει ποικίλα μουσικά ιδιώματα στο έργο του, συνδυάζοντας την ελληνική παράδοση με τη σύγχρονη μουσική έκφραση.