Διαβάζετε τώρα
13 Απριλίου 1823. Ο νόμος της Επιδαύρου

13 Απριλίου 1823. Ο νόμος της Επιδαύρου

Ο νόμος της Επιδαύρου: Η αναθεώρηση
του Προσωρινού Πολιτεύματος της Επιδαύρου

Το Προσωρινό Πολίτευμα της Επιδαύρου, που ψήφισε η Α΄ Εθνοσυνέλευση την 1η Ιανουαρίου 1822, αναθεωρήθηκε μετά από ένα έτος, στις 13 Απριλίου 1823, από τη Β’ Εθνική Συνέλευση, η οποία συνήλθε στο Άστρος Κυνουρίας. Οι συντάκτες αυτού του αναθεωρημένου Συντάγματος επέλεξαν τον τίτλο «Νόμος της Επιδαύρου», σε μία προσπάθεια να τονίσουν τη συνέχειά του με εκείνο του 1822. Το Σύνταγμα του 1823 ήταν νομικά αρτιότερο συγκρινόμενο με το προηγούμενο, ενώ αναγνώριζε μία ελαφρά υπεροχή στη νομοθετική εξουσία έναντι της εκτελεστικής, δεδομένου ότι το δικαίωμα αρνησικυρίας (veto) της τελευταίας μετατράπηκε από απόλυτο σε αναβλητικό.

Άλλο ένα σημαντικό χαρακτηριστικό του νέου Συντάγματος αφορούσε στο επίπεδο προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων: προέβλεπε την προστασία της ατομικής ιδιοκτησίας, της τιμής και της ασφάλειας όχι μόνο των Ελλήνων, αλλά και όλων των προσώπων που βρίσκονταν σε ελληνικό έδαφος˙ κατοχυρωνόταν η ελευθερία του Τύπου, ενώ η δουλεία καταργούνταν.

Ο νέος καταστατικός χάρτης του έθνους επέφερε την κατάργηση των Τοπικών Οργανισμών, που είχαν συγκροτηθεί κατά τα πρώτα βήματα του Αγώνα. Παρόλα αυτά, σε ότι αφορά στο οργανωτικό μέρος, οι συντάκτες του αναθεωρημένου Συντάγματος άφησαν άλυτο ένα σημαντικό πρόβλημα, το οποίο συνίστατο στην ενιαύσια θητεία των δύο οργάνων της «Διοικήσεως». Εξαιτίας της πολυαρχικής φύσεως των πρώτων δύο Συνταγμάτων της επαναστατικής περιόδου αναπτύχθηκαν συγκρούσεις ανάμεσα στη νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία. Η πολιτική ζωή στην επαναστατημένη Ελλάδα χαρακτηρίστηκε βαθιά από μία βαθμιαία αυξανόμενη αμοιβαία δυσπιστία μεταξύ των πολιτικών και των στρατιωτικών.

Στο πεδίο των πολιτικών δικαιωμάτων, η Συνέλευση του Άστρους ψήφισε ένα νέο εκλογικό νόμο, ο οποίος παραχωρούσε το δικαίωμα του εκλέγειν στους «άνδρες» πλέον και όχι στους «γέροντες», ενώ το όριο της εκλογικής ενηλικότητας μειωνόταν από το 30ό στο 25ο έτος.

Η συνταγματική κατάργηση των τοπικών διοικήσεων (τοπικών πολιτευμάτων) αποτέλεσε ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας μίας κεντρικής εξουσίας. Εντούτοις, η ενοποιητική διαδικασία συνάντησε σοβαρά εμπόδια, απότοκα των διαχωριστικών γραμμών ανάμεσα στις αντίπαλες ομάδες των παραδοσιακών προυχόντων («κοτζαμπάσηδων») και των οπλαρχηγών. Η πολιτική ένταση απέβη ανεξέλεγκτη και οδήγησε σε συνθήκες εμφύλιας διαμάχης το 1824. Αυτή η κατάσταση προσέφερε την ευκαιρία στις ξένες προστάτιδες δυνάμεις να επεμβαίνουν συστηματικά στην ελληνική πολιτική ζωή.

Πηγή: Τα Ελληνικά Συντάγματα και η Ιστορία τους (1797-1875), Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου, Αθήνα 2012.

View Comments (0)

Leave a Reply

Your email address will not be published.