Ένα ντοκουμέντο, για τα 2.000 θύματα
από την σφαγή των Τούρκων στο πλατανόδασος Μαντουδίου.
Σαν σήμερα 2.000 ανθρώπους στο πλατανόδασος Μαντουδίου – Προκοπίου έσφαξαν οι ορδές των τούρκων του Μπερκόφτσαλη με σκοπό να καταπνιγεί η επανάσταση του 1821 στην Εύβοια.
«…Μανιασμένα τα μπουλούκια της Τουρκιάς ξεχύθηκαν στην κοιλάδα του Αχμέτ Αγά. Ερήμωση και φωτιά ολούθε. Στα Μαντουδιανά πλατάνια αραδαριά κρεμασμένοι σα σφαχτάρια, οι χριστιανοί». (Γιώργος Παπαστάμος)
«Εις τα Αχμέταγα καί το Μαντούδι εξηδραποδισθησαν δισχίλιαι ψυχαί αίφνιδίως το πρώτον, εκ των οποίων τάς μεν έσφαξαν, τάς δε είς αίχμαλωσίαν είλκυσαν, τάς δε είς φλόγας έριψαν, τάς δε άνεσκολόπισαν. Ό δέ έπίλοιπος λαός λαβών την είδησιν, μέρος μέν εις όρη και σπήλαια εκρύβη, μέρος…» (Ναθαναήλ Ιωάννου, “Ευβοικά”, 1857, σελ. 58
Παραθέτουμε ένα ιστορικό ντοκουμέντο για τη μεγάλη σφαγή, του Δήμου Αφέντρα από το Αχλάδι Ευβοίας.
Είναι απόσπασμα κειμένου μιας οικογενειακής τραγωδίας στις αρχές του 1900 που βρέθηκε σε διαθήκη και ιστορεί το γεγονός της μεγάλης σφαγής στο πλατανόδασος Μαντουδίου:
«…Ο παππούς μου Γεωργάκης Δήμου επειδή πέθανε μικρός, τα παιδιά του πήραν το όνομα της μάνας τους Αφένδρας και λέγονται Αφενδραίοι.
Η δε Μαρία του Γέρου Δήμου παντρεύτηκε στο Μαντούδι και πήρε κάποιον με το επώνυμο Λέκκας, τον οποίον οι τούρκοι κατά την εισβολήν των τον Ιούλιο του 1823 στο Μαντούδι συνέλαβον και έσφαξαν μαζί με πολλούς άλλους Μαντουδιανούς στο παλιό Μύλο.
Αυτή νέα τότε πανέμορφη, μόλις παντρεμένη λεχώ, πήρε το μωρό μαζί της και έφυγε προς τη πεδιάδα Μαντουδίου που ήταν σπαρμένη όλη καλαμπόκια και κρύφτηκε εκεί.
Εκεί τη βρήκε ένας τούρκος στρατιώτης και την πήρε σκλάβα, την είδε ένας αξιωματικός, του την πήρε και την έστειλε μαζί με το μωρό της στα Βιτώλια (το σημερινό Μοναστήρι των Σκοπίων).
Οταν ελευθερώθηκε η Ελλάς, τα αδέλφια Θωμάς, Γιώργης και Νικολός, κατέφυγον στο ρωσικό προξενείο της Χαλκίδος και ζήτησαν να την ελευθερώσει γιατί είχαν μάθει απο τούρκους το όνομα του τούρκου που την είχε αιχμαλωτίσει.
Ο πρόξενος της Ρωσίας στη Χαλκίδα που ητο Έλλην και ελέγετο Καλλιρόης εζήτησε παρέμβαση του ρώσου προξένου των Βιτωλίων…».