Asa Jennings
Ὁ ἄνθρωπος πού ἔσωσε
τό 15% τῶν Ἑλλήνων τῆς Μικρασίας τό 1922
Τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1922 καί ἐνῶ οἱ ξένοι ὑπήκοοι ἐγκατέλειπαν τὴν πυρπολούμενη Σμύρνη καί οἱ 300.000 περίπου χριστιανοί ἔμεναν στό ἔλεος κάθε εἴδους ἐγκληματικῆς ἐνέργειας τῶν Τούρκων, ὁ Asa Jennings, ὑπεύθυνος τῆς ΥΜCΑ (Χριστιανική Ἕνωση Νέων Ἀνθρώπων), ἀποφάσισε νά μείνει ἐκεῖ καί νά βοηθήσει ὅπως μποροῦσε.
«Μοῦ φαινόταν ὅτι τά τρομερά, ἀγωνιώδη, ἀπελπισμένα οὐρλιαχτά, πού ἐκλιπαροῦσαν γιά βοήθεια, δέν θά ἔπαυαν νά μέ κυνηγᾶνε σέ ὅλη μου τή ζωή», ἔγραψε.
Βλέποντας τί γινόταν στήν πόλη, πῆρε τό αὐτοκίνητο τῆς ΥΜCΑ καί ἐπισκέφθηκε τόν Κεμάλ, ὁ ὁποῖος τοῦ ἔδωσε τήν ἄδεια μεταφορᾷς τῶν Ἑλλήνων μέ πλοῖα ἐκτός τῶν ἀνδρῶν ἀπό 18-45 ἐτῶν.
Μέ δικά τοῦ ἔξοδα (!) μέ ἕνα ἰταλικό πλοῖο μετέφερε ἀρχικά 2.000 Ἕλληνες στή Μυτιλήνη, ὅπου ναυλοχοῦσαν 20 πλοῖα πού μετέφεραν ἐκεῖ τόν ἑλληνικό στρατό. Ζήτησε ἀπό τόν στρατηγό Φράγκο νά τοῦ διαθέσει τά πλοῖα γιά τή μεταφορά τῶν ὑπό σφαγήν ἀμάχων. Ὁ στρατηγός ζήτησε ἐγγυήσεις ὅτι οἱ Τοῦρκοι δέν θά καταλάβουν τά πλοῖα. Ὁ Jennings ἐπέστρεψε στή Σμύρνη, πῆρε ἀπό τόν Κεμάλ τίς ἐγγυήσεις καί ἀπό τόν ἀμερικανό κυβερνήτη Powells, ὁ ὁποῖος τοῦ διέθεσε σκάφος, καί ἐπέστρεψε στή Μυτιλήνη. Οἱ νέες διαπραγματεύσεις μέ τόν στρατηγό Φράγκο δέν κατέληξαν. Τότε ἀπευθύνθηκε στόν Κυβερνήτη τοῦ «Κιλκίς» Ἰ. Θεοφανίδη. Ἐκεῖνος τόν ἔφερε σέ ἐπαφή μέ κρυπτογραφημένα μηνύματα μέ τήν κυβέρνηση. Στίς γραφειοκρατικές δυσκολίες πού τοῦ προέβαλαν, καί καθώς ὁ χρόνος τῶν 7 ἡμερῶν πού εἶχε ἐξασφαλίσει ὡς διορία ἀπό τόν Κεμάλ κυλοῦσε, τόλμησε καί ἀπαίτησε: «Ἂν μέχρι τίς 6μ.μ. δέν λάβω εὐνοϊκή ἀπάντηση, θά τηλεγραφήσω τό μήνυμα σέ ἀνοικτή γλώσσα (ὄχι κωδικοποιημένο), ὥστε νά γίνει γνωστό παντοῦ ὅτι ἡ ἑλληνική κυβέρνηση ἐπέτρεψε στούς Τούρκους νά σκοτώσουν 300.000 Ἕλληνες πολίτες».
Ὁ ἐκβιασμός λειτούργησε καί ἐδόθη ἡ ἄδεια!
Ὁ Θεοφανίδης ἐπέταξε καί ὅλα τά ἐμπορικά πλοῖα τῆς Μυτιλήνης, ὑπό τήν ἀπειλή στρατοδικείου, νά ἀκολουθήσουν. Ἔτσι μέ τόν Asa στό πρῶτο πλοῖο, ξεκίνησαν τά μεσάνυκτα γιά τή Σμύρνη. Ὁ Jennings εἶχε γίνει ναύαρχος ὅλου τοῦ ἑλληνικοῦ στόλου!
Ὅλα λειτούργησαν κανονικά. Ὁ Jennings ἐξασφάλισε ἀπό τόν Κεμάλ παράταση τῆς προθεσμίας τῶν 7 ἡμερῶν σέ 11. Μέχρι τήν 1η᾿Οκτωβρίου, 180.000 πρόσφυγες εἶχαν μεταφερθεῖ ἀπό τή Σμύρνη.
Στή συνέχεια ζητήθηκε καί ἐλήφθη νέα διορία 8 ἡμερῶν γιά νά μεταφερθοῦν καί ἄλλοι πρόσφυγες ἀπό τά λιμάνια τοῦ Ἀϊβαλί, τῶν Βουρλῶν καί τοῦ Τσεσμέ, ἀνεβάζοντας τόν ἀριθμό στίς 300.00ο.
Γιά τή μέγιστη αὐτή προσφορά του στήν Ἑλλάδα, τοῦ ἀπονεμήθηκε τό ὑψηλότερο στρατιωτικό παράσημο, τό «Μετάλλιο Στρατιωτικῆς Ἀξίας», καί ἡ ὑψηλότερη πολιτική διάκριση, ὁ «Σταυρός τοῦ Τάγματος τοῦ Σωτῆρος». Ἦταν ἡ πρώτη φορά στήν ἑλληνική ἱστορία πού τό ἴδιο πρόσωπο ἐλάμβανε ταυτόχρονα τίς μέγιστες στρατιωτικές καί πολιτικές διακρίσεις!
Τί μπορεῖ νά πετύχει ἕνας ἄνθρωπος, ἔστω κι ἄν, στά 28 του χρόνια, μιά σπάνια νόσος (φυματίωση στή σπονδυλική στήλη) τοῦ εἶχε ἀφήσει μόνιμα σωματικά προβλήματα !