Από το συγκρότημα του μοναστηριού σώθηκε μόνο το καθολικό που χρονολογείται, όπως μαρτυρεί λιθανάγραφη επιγραφή εντοιχισμένη στον εξωτερικό δυτικό τοίχο του ναού, στα 1807. Το καθολικό είναι πέτρινο Βυζαντινού ρυθμού Βασιλικής με τρούλο και νάρθηκα. Είναι σταυροειδής με τρία κλίτη που χωρίζονται με δύο σειρές κιόνων.
Το μοναστήρι, σύμφωνα με παραδόσεις, κτίσθηκε αρχικά στην ίδια μεν περιοχή αλλά σε άλλη τοποθεσία σε ψηλότερο και βορειότερο χώρο.
Η κτητορική επιγραφή μας πληροφορεί ότι το Μοναστήρι χτίστηκε «ηγουμενεύοντος» Ιερομονάχου Γερμανού». Ήταν ανδρικό Μοναστήρι και παρέμεινε ανδρικό μέχρι το 1931 που με την εφαρμογή των νόμων 4684 και του συμπληρωματικού αυτού 5141/15-7-1931 πολλές ιερές μονές που είχαν λιγότερους από έξι μοναχούς συγχωνεύτηκαν με άλλες της ιδίας Μητροπόλεως. Έτσι η Ιερά Μονή Σιαμάδων έχοντας μικρότερο αριθμό μοναχών συγχωνεύτηκε αναγκαστικά με την Ιερά Μονή Σταγιάδων και μετατράπηκε σε μετόχι της παρά τις αντιδράσεις των τότε κατοίκων της περιοχής.
Τελευταίος Ηγούμενος διατέλεσε ο αρχιμανδρίτης Καλλίνικος Σακκάς (1929-1931) που πριν ήταν ηγούμενος στην Μονή Σταγιάδων και κατόπιν (1934) έγινε ηγούμενος στην Μονή Μεταμορφώσεως Μετεώρων. Το εσωτερικό του καθολικού είναι αγιογραφημένο με αγιογραφίες που εντυπωσιάζουν όπως εντυπωσιακός είναι και ο τρούλος του καθολικού που εσωτερικά είναι κυκλικός και εξωτερικά οκτάπλευρος με ένα στενό ορθογώνιο παράθυρο σε κάθε πλευρά. Εξίσου εντυπωσιακό είναι και το τέμπλο που όπως μαρτυρεί ανάγλυφη επιγραφή είναι έργο του μάστορα Δημήτρη από το Μέτσοβο το έτος 1815 επί αρχιερατείας του Σταγών Γαβριήλ.
Σε διάφορα πρωτόκολλα παράδοσης και παραλαβής των ετών 1900- 1931 η Μονή εμφανίζεται με τα εξής μετόχια : Παναγία Χρυσίνου Κλεινοβού, Άγιοι Απόστολοι Κλεινοβού, Ασώματοι Ταξιάρχες Περλιάγκου (σημερινή Γλυκομηλιά), Γέννηση Θεοτόκου Λυμποχόβου Κουτσούφλιανης (σημερινή Παναγία), Άγιος Αθανάσιος Μεγαλόφου Γκουντοβάσδας (σημερινή Καλομοίρα), Παναγία Καστανιάς που ο παλαιός Ναός Αντικαταστάθηκε με νέο που φέρει το όνομα της Παναγιάς Ζωοδόχου Πηγής.
Η ιερά μονή Αγίου Νικολάου Σιαμάδων φαίνεται να ήταν πολύ καλά οργανωμένη καθώς αποδεικνύει το πρωτόκολλο του 1906 στο οποίο καταγράφονται ιερά σκεύη και όλα τα άλλα αντικείμενα του μοναστηριού ταξινομημένα ένα – ένα.
Η Μονή σήμερα
Τα παραπάνω είναι μια μικρή ιστορική αναφορά σε μια μεγάλη μονή που σίγουρα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή και σίγουρα το ιστορικό αυτό μοναστήρι θα είχε μεταβληθεί σε σωρό ερειπίων αν δεν εκδηλώνονταν ενδιαφέρον και παρέμβαση του Μητροπολίτη μας κ.κ. Σεραφείμ, τη συνδρομή της Εφορίας Αρχαιοτήτων και προσωπικά της διευθύντριας αυτής – Αρχαιολόγου Κρυσταλίας Μαντζανά που συνέταξαν μελέτη αποκατάστασης του καθολικού το οποίο και αποκαταστάθηκε πλήρως και στην συνέχεια να εγκατασταθεί εκεί ο αρχιμανδρίτης Μακάριος Ιακωβάκης.
Και είναι αναμφίβολα πολύ σημαντική η συμβολή του σημερινού οικιστή της Μονής καθώς μέσα από αθόρυβη παρουσία του, τις προσπάθειές του, η μονή εισέρχεται σε μια εποχή αναδημιουργίας και πνευματικής προσφοράς ενισχύοντας την γενικότερη προσπάθεια ανάδειξης του σωτηριολογικού λόγου της Εκκλησίας που κάτω από τις σημερινές συνθήκες που έχει διαμορφώσει η εποχή και η κρίση στην Ελλάδα αποτελεί τον μόνο δρόμο ατομικής και συλλογικής μεταμόρφωσης.
Το μοναστήρι τούτο δω, έρχεται να συνεχίσει την ιστορία και παράδοση αιώνων και, συν Θεό και ανθρώπων που εγκαταβιούν, αποτελεί έναν πνευματικό λειμώνα που σφυρηλατεί την γνήσια Ελληνική ταυτότητα, ιστορία και παράδοση. Στοιχεία που η εποχή της τεχνοκρατίας και της παγκοσμιοποίησης επιχειρούν να εξοστρακίσουν και αλλοιώσουν.
Ευχόμαστε ολόθερμα όπως Άγιος Νικόλαος δώσει την δύναμη στους οικιστές του Μοναστηριού, στον αρχιμανδρίτη Μακάριο και στους απλούς λαϊκούς που μοχθούν και διακονούν τη μονή, να συνεχίσουν το πολυσήμαντο έργο τους!
Πρόσβαση
Η διασταύρωση για την Μονή βρίσκεται 22 περίπου χιλιόμετρα από Καλαμπάκα, και 9 χιλιόμετρα πριν το χωριό Καστανιά. Η Μονή προσεγγίζετε με πολύ καλό βατό χωματόδρομο περίπου 2 χιλιομέτρων
