Ἱ­ε­ρά Μο­νή προ­σκυ­νή­σε­ως τῆς Ἁ­λύ­σε­ως τοῦ Ἀ­πο­στό­λου Πέ­τρου

Ὁ Ἅ­λυ­σος εἶ­ναι ἕ­νας γι­γά­ντι­ος βρά­χος πού βρί­σκε­ται βό­ρει­α τῆς Κα­λα­μπά­κας, νο­τι­ο­δυ­τι­κά τῆς Ἁ­γί­ας Τρι­ά­δος, καί χω­ρί­ζε­ται βο­ρει­ο­δυ­τι­κά μέ ἕ­να φα­ράγ­γι βά­θους 110 μέ­τρων ἀ­πό τόν βρά­χο τοῦ Ἁ­γί­ου Μο­δέ­στου (κοι­νῶς Μό­δι).
Τό συ­νο­λι­κό ὑ­ψό­με­τρο τοῦ βρά­χου εἶ­ναι 620 μ. Ἀ­πό τήν ἀ­να­το­λι­κή πλευ­ρά ἔ­χει ὕ­ψος τρι­α­κο­σί­ων μέ­τρων ἀ­πό τήν βά­ση, ἀ­πό δέ τήν βο­ρει­ο­δυ­τι­κή πλευ­ρά ὀ­γδό­ντα. Ἡ ἄ­νο­δος γι­νό­ταν ἀ­πό τήν βο­ρει­ο­δυ­τι­κή πλευ­ρά τοῦ βρά­χου πού εἶ­ναι χα­μη­λό­τε­ρη, μέ ἀ­νε­μό­σκα­λα ἑ­κα­τό καί πλέ­ον βα­θμί­δων. Ἡ ὅ­λη ἐ­πι­φά­νει­α τοῦ βρά­χου ἐγ­γί­ζει τά δέ­κα πέ­ντε στρέμ­μα­τα. Ἐ­κεῖ βρι­σκό­ταν κτι­σμέ­νη ἡ ἱ­ε­ρά μο­νή προ­σκυ­νή­σε­ως τῆς Ἁ­λύ­σε­ως τοῦ Ἀ­πο­στό­λου Πέ­τρου, τήν ὁ­ποί­α ἑ­ορ­τά­ζει ἡ ἐκ­κλη­σί­α μας στίς 16 Ἰ­α­νου­α­ρί­ου. Σή­με­ρα κα­λεῖ­ται ἀ­πό τούς ἐγ­χώ­ρι­ους «Ἅλ­τσος» καί δι­α­κρί­νο­νται ἐ­λά­χι­στα ἐ­ρεί­πι­α.
Πα­λαι­ό­τε­ρη μνεί­α. Στίς ἀρ­χές τοῦ 17ου αἰ­ώ­να ἡ Ἅ­λυ­σος ἀ­νή­κει ὡς κελ­λί­ο στό Με­γά­λο Με­τέ­ω­ρο. Στό γνω­στό ‘Κα­τά­στι­χο δι­ὰ τὴν ἀ­πο­κο­πὴν τῶν κελ­λι­ω­τῶ­ν’ τό μο­νύ­δρι­ο ἀ­να­φέ­ρε­ται δέ­κα­το τρί­το στήν σει­ρά μέ τόν τίτ­λο «ἡ Ἅ­λυ­σος».
Ἱ­στο­ρι­κή ἐ­ξέ­λι­ξη τοῦ μο­νυ­δρί­ου. Στήν προ­μνη­μο­νευ­θεῖ­σα χαλ­κο­γρα­φί­α τοῦ 1782, ὁ Παρ­θέ­νι­ος ζω­γρά­φι­σε ἐ­πί τοῦ βρά­χου τήν μο­νή τῆς Ἁ­λύ­σε­ως τοῦ Ἀ­πο­στό­λου Πέ­τρου μέ ἀρ­κε­τά κτί­σμα­τα, να­ό, κελ­λί­α καί σκά­λα.
Ὁ Léon Heuzey στά 1858 ἀ­να­φέ­ρει τήν Ἅ­λυ­σο με­τα­ξύ ἄλ­λων ἕν­δε­κα με­τε­ω­ρί­τι­κων μο­νυ­δρί­ων, πε­ρί τῶν ὁ­ποί­ων ἔ­λα­βε γνώ­ση ἀ­πό τήν ἐ­ντό­πι­α προ­φο­ρι­κή πα­ρά­δο­ση. Γι­ά τό μο­νύ­δρι­ο τῆς Ἁλύ­σου ἀ­να­φέ­ρε­ται καί ὁ ἀρ­χιμ. Πορ­φύ­ρι­ος Οὐ­σπέν­σκυ.

Τό ἔ­τος 1882 ὁ Πο­λύ­καρ­πος Ραμ­μί­δης γρά­φει, ὅ­τι ἐ­πί τοῦ βρά­χου ὑ­πάρ­χει να­ός καί ὀμ­βρο­δέ­κτης (δε­ξα­με­νή): «Ἐ­πὶ εὐ­ρυ­χώ­ρου ὁ­πω­σοῦν βρά­χου πλη­σί­ον τῆς Κα­λα­μπά­κας κει­μέ­νου εἶ­ναι ὠ­κο­δο­μη­μέ­νη ἡ μο­νὴ αὕ­τη ἐ­π’ ὀ­νό­μα­τι τῆς προ­σκυ­νή­σε­ως τῆς Ἁ­λύ­σε­ως τοῦ Ἀ­πο­στό­λου Πέτρου τι­μω­μέ­νη. Ὁ βρά­χος οὗ­τος εἶ­ναι κυ­κλο­τε­ρής, ἔ­χει ἔ­κτα­σιν δέ­κα πέ­ντε στρεμ­μά­των, ἐ­φ’ ἧς ὑ­πάρ­χει ὁ κύ­ρι­ος να­ὸς καὶ ὀμ­βρο­δέ­κτης εὐ­ρυ­χω­ρό­τα­τος· ἡ ἀ­νο­δο­κά­θο­δος αὐ­τοῦ εἶ­ναι δυ­σκο­λω­τά­τη, κα­θό­τι ἐκ μὲν τοῦ μέ­ρους τῆς κλί­μα­κος ἔ­χει ὕ­ψος ὀ­γδο­ή­κο­ντα πή­χε­ων, κα­τὰ δὲ τὰ ἄλ­λα μέ­ρη ὑ­περ­βαί­νει τοὺς τρι­α­κό­σι­ους πή­χεις».
Τε­λευ­ταῖ­α εὑ­ρή­μα­τα. Τό ἔ­τος 1977 οἱ Γερ­μα­νοί ἀ­ναρ­ρι­χη­τές Heinz Lothar Stutte καί Dietrich Hasse ἀ­νέ­βη­καν στόν βράχο τῆς Ἁλύσεως καί μᾶς πλη­ρο­φο­ροῦν γι­ά τά εὑ­ρή­μα­τα:
«Ὁ φί­λος μου βρῆ­κε μί­α πή­λι­νη κα­νά­τα μέ ὄ­μορ­φο ντε­κόρ…. Ἡ κα­νά­τα βρι­σκό­ταν σέ μι­ά θο­λω­τή προ­ε­ξο­χή τοῦ βρά­χου ὄ­χι μα­κρι­ά ἀ­πό τό μέ­ρος ὅ­που ἀ­να­κα­λύ­ψα­με μί­α νω­πο­γρα­φί­α, πού ἦ­ταν σάν νά κρε­μό­ταν μέ­σα στήν σπη­λι­ά. Ἐ­κεῖ κο­ντά ὑ­πῆρ­χε ἕ­νας σω­ρός ἀ­πό κε­ρα­μί­δι­α τῆς σκε­πῆς κα­λυμ­μέ­να ἀ­πό βρῦ­α καί χλό­η, τά ὁ­ποῖ­α ἴ­σως προ­έρ­χο­νται ἀ­πό τήν σκε­πή ἑ­νός ξύ­λι­νου κτι­ρί­ου πού εἶ­χε ἀ­πό και­ρό κα­τα­στρα­φεῖ. Στήν βο­ρει­νή πλευ­ρά τῆς θο­λω­τῆς κο­ρυ­φῆς τοῦ πλα­τώ­μα­τος ὑ­πῆρ­χαν δύ­ο δε­ξα­με­νές, οἱ ὁ­ποῖ­ες εἶ­χαν λα­ξευ­τεῖ στόν βρά­χο. Ἡ μί­α ἦ­ταν κυ­κλι­κή καί δέν εἶ­χε δι­ά­με­τρο οὔ­τε δύ­ο μέ­τρα, ἐ­νῶ ἦ­ταν γε­μά­τη μέ νε­ρό. Ἡ ἄλ­λη ἦ­ταν ὀρ­θο­γώ­νι­α, πε­ρί­που ἴ­δι­ου με­γέ­θους καί βοῦρ­λα ἀ­να­φύ­ο­νταν ἀ­πό τόν ἑ­λώ­δη πυ­θμέ­να της».
Ἀ­πό τό 1995 ἡ Ἅ­λυ­σος, μέ τήν ὑ­π’ ἀ­ριθ. 19/5.2.1995 πρά­ξη τοῦ σε­βα­σμι­ω­τά­του μη­τρο­πο­λί­τη Στα­γῶν καί Με­τε­ώ­ρων κ. Σε­ρα­φείμ, ἀ­νή­κει στήν ἱ­ε­ρά μο­νή Ἁ­γί­ου Στε­φά­νου.