Όταν ελληνικά μαχητικά φωτογράφιζαν τον Τουρκικό Στρατό – Ημέρες δόξας

Τα ελληνικά “φτέρα”, τα ελληνικά μαχητικά, ήταν ο φόβος και ο τρόμος του τουρκικού Στρατού το 1922. Η ιστορία έχει καταγράψει αερομαχίες, καταρρίψεις αλλά και αεροφωτογραφήσεις των τουρκικών γραμμών.

Μια τέτοια έγινε στις 22 Ιουλίου 1922, δηλαδή σαν σήμερα πριν 100 χρόνια.

Είχει προηγηθεί η κατάρριψη εχθρικού Breguet, που κατόπτευε τις ελληνικές θέσεις από το Λοχία Χριστόφορο Σταυρόπουλο με το Νο 4466 Spad VII/XIII.

Το περιστατικό έγινε στις της 12 Ιουλίου 1922.

Ο Σταυρόπουλος επιτέθηκε και γάζωσε το Breguet από απόσταση 50 μέτρων, που ανεφλέγη και συνετρίβη, σκοτώνοντας τον Υπολοχαγό πιλότο του και τον Ταγματάρχη παρατηρητή, που ήταν Διοικητής του αεροδρομίου Τσάι.

Στις 18 Ιουλίου 1922  με απόφαση της Ελληνικής Κυβέρνησης, κηρύσσεται η αυτονομία της Μικράς Ασίας, μετά το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων για την υπογραφή συμφωνίας ανακωχής μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Στις 22 Ιουλίου 1922, αεροπόροι της Γ’ Μοίρας Αεροπλάνων της Στρατιωτικής Αεροπορίας πραγματοποίησαν αναγνωριστική αποστολή στις περιοχές Αράμπ, Εϋρέν, Τσιφτελέρ, Καντίκιοϊ, Μπαρτακτσί και Σεϊντί Γαζή, και λαμβάνουν 66 φωτογραφικές πλάκες των τουρκικών γραμμών.

Συγχρόνως έριξαν προκηρύξεις πάνω από τα εχθρικά στρατεύματα.

Τρεις ημέρες αργότερα, στις 25 Ιουλίου 1922 ο διοικητής του Δυτικού Μετώπου Ισμέτ πασάς ενημερώνει τους διοικητές των 1ης και 2ης Τουρκικών Στρατιών, για το πώς θα γίνει η αντεπίθεση:

«Αντικειμενικός σκοπός της επιθέσεως είναι να ριφθεί το κύριο εχθρικό σώμα προς βορρά, ηττώμενο σε γενική μάχη που θα αρχίσει και θα εξελιχθεί στο Αφιόν, στα όρη Ακάρ και τη προέκτασή τους».

Η Τουρκική αντεπίθεση

Τον Αύγουστο του 1922 τα τουρκικά στρατεύματα άρχισαν την αντεπίθεση.

Την περίοδο αυτή υπήρχαν διαθέσιμα 10 Airco De Havilland D.H.9 της ΝΑΜΣ, ενώ από πλευράς ΣΑ υπήρχαν 25-30 αναγνωριστικά / βομβαρδιστικά και 15 καταδιωκτικά κατανεμημένα στις Β΄, Γ΄ και Δ΄ Μοίρες με έδρες αντίστοιχα το Γκαριμτζέ, το Εσκί-Σεχίρ και το Αφιόν Καραχισάρ.

Στις 14 Αυγούστου 1922 άρχισε η σύμπτυξη του Ελληνικού Στρατού και παρά τη σύγχυση, οι αεροπόροι καθοδήγησαν αρκετά τμήματα σε ασφαλές δρομολόγιο υποχώρησης, ενώ παρακολουθούσαν στενά το τουρκικό ιππικό, που εκτελούσε ελιγμούς κύκλωσης των ελληνικών στρατευμάτων.

Μέχρι την 26η Αυγούστου 1922, όσα αεροσκάφη διασώθηκαν πέταξαν σε ελληνικό έδαφος.

Αφού επέτυχαν τη διάσπαση των ελληνικών δυνάμεων και την αποκοπή και συντριβή μέρους αυτών, ο κεμαλικός τουρκικός στρατός ανάγκασε τον εναπομείνοντα ελληνικό να υποχωρεί διαρκώς, ενώ μαζί με τον ελληνικό στρατό έφευγαν και Έλληνες που φοβόντουσαν αντίποινα από τους Τούρκους.

Οι άγνωστοι ήρωες Αεροπόροι

Οι ήρωες Αεροπόροι της περιόδου αυτής είναι ελάχιστα γνωστοί. Πιλότοι όπως οι Δημήτρης Μάρακας, Γεώργιος Μαμαλάκης, Μιχάλης Πετροπουλέας κ.α., εκτέλεσαν επικίνδυνες αποστολές, σε όλες τις φάσεις και τα μέτωπα.

Από τους παρατηρητές ξεχώρισαν ιδιαίτερα ο Υπολοχαγός Δημήτριος Παπαναστασίου και ο Ανθυπολοχαγός Νικόλαος Δέας.

Από τα πληρώματα της ΝΑΜΣ ξεχώρισε ο παράτολμος αεροπόρος Αθανάσιος (Θάνος) Βελούδιος, ο οποίος την 25η Ιουνίου 1920 προσγείωσε το αεροπλάνο του μέσα στον περίβολο της Οθωμανικής Στρατιωτικής Ακαδημίας, στην Προύσα και ύψωσε στον ιστό της την Ελληνική σημαία.

Στη μικρασιατική εκστρατεία έγινε εντατική χρήση του αεροπορικού όπλου. Τα πληρώματα της Αεροπορίας, αποτέλεσαν τα μάτια του Γενικού Στρατηγείου, εξασφαλίζοντας την εικόνα του πεδίου της μάχης.

Παράλληλα κατάφεραν την καταστροφή σημαντικών στόχων ενώ κατά την υποχώρηση της Στρατιάς διέσωσαν με τις αναφορές τους, χιλιάδες στρατιώτες από βέβαιο θάνατο.

Πηγή