Ό Άγιός μας !!
Ο Άγιός μας, που τιμάμε με λαμπρότητα κάθε χρόνο στις 15 Σεπτεμβρίου, ο Άγιος Βησσαρίων, αποτελεί ένα από τα φωτεινότερα αναστήματα ήθους, σεμνότητας, ταπείνωσης και προσφοράς στο έθνος που τον ανέδειξαν στην κορυφή του Εκκλησιαστικού μας αγιολογίου ως ένα από τα μεγαλύτερα σεμνώματα.
Και είναι κάτι εξόχως μοναδικό και συνάμα μεγάλη ευλογία για ένα τόπο να τιμά και να σεμνύνεται έναν πρόσωπο που κάποτε, σε εποχή δύσκολη για το έθνος και την εκκλησία, ποίμανε την ιστορική Μητρόπολη των ΣΤΑΓΩΝ και με την παρουσία και προσφορά του γενικότερα μετετάχθη στο αγιολόγιο της αγίας μας Εκκλησίας ανυψούμενος ως άγιός της !!
Ωστόσο αν και τον τιμάμε και τον σεμνυόμεθα,δεν έχουμε μελετήσει όσο θα έπρεπε το πέρασμά του και το έργο του από την επίγεια ζωή κάτι που είναι αναγκαίο να πράξουμε για να κατανοήσουμε ουσία και όχι τύποις την μεγάλη ευλογία που τυγχάνουμε. Δεν είναι σύνηθες η τοπική Εκκλησία και ο τόπος μας να έχουν ως Πολιούχο της έναν άνθρωπο που βάδισε στους ίδιους δρόμους που βαδίζουμε κι΄ εμείς σήμερα, που ιερουργούσε στις ίδιες εκκλησίες που εκκλησιαζόμαστε κι΄ εμείς σήμερα, που το πνευματικό και κοινωνικό του έργο διασώζεται μέχρι σήμερα. Και αυτό είναι μεγάλη ευλογία πραγματικά !! Το αντιλαμβανόμαστε αυτό ; Όχι και τόσο, θα έλεγα. Γιατί ; Γιατί η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε τον Άγιό μας. Δεν μελετήσαμε τον βίο του, την μεγάλη πνευματική και εθνική προσφορά του ώστε κατανοώνταστα να αντιληφθούμε ο μέγεθος της ευλογίας που τυγχάνουμε να τον έχουμε Πολιούχο.
Βεβαίως οι πρόγονοί μας φρόντισαν να ανεγείρουν περίλαμπρο ναό στην χάρη του αλλά εμείς σήμερα γνωρίζουμε τον Άγιό μας ;
Ας τον γνωρίσουμε λοιπόν εν τάχει !!
Ο Άγιος Βησσαρίων γεννήθηκε στην Πόρτα Παναγιά το 1490 μ.Χ., λίγα χρόνια μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Τούρκους. Αν και οι συνθήκες ήταν πολύ δύσκολες, γαλουχήθηκε και ανατράφηκε από τους ευλαβείς γονείς του με τα ιερά νάματα της πίστεώς μας και τα ιδεώδη του γένους μας σε ένα γεμάτο θεοσέβεια οικογενειακό περιβάλλον.
Από την νεανική του ηλικία διακρινόταν για την ευφυΐα και τη σύνεσή του αλλά και για την ευθύτητα του χαρακτήρα του, την αγνότητα και σωφροσύνη του, την ταπεινοφροσύνη και την βαθειά πίστη του, την απέραντη αγάπη του και από πολύ μικρός εκδήλωσε κλίση προς τον μοναχισμό. Σε ηλικία μόλις 10 ετών έγινε υποταχτικός (καλογεροπαίδι) στον μητροπολίτη Λαρίσης Μάρκο, που τον χειροτόνησε διάκονο και πρεσβύτερο. Το έτος 1517 μ.Χ. εκλέγεται επίσκοπος Ελασσόνας και το 1521 μ.Χ. αναλαμβάνει την διοίκηση της επισκοπής των Σταγών. Το Μάρτιο του 1527 μ.Χ. αναβιβάζεται στον θρόνο της Μητροπόλεως Λαρίσης, κατέχοντας παράλληλα, μέχρι τον Αύγουστο 1529 μ.Χ., ως «τοποτηρητής», και την επισκοπή Σταγών, και ακτινοβολεί με την αγιότητα της ζωής του και την καταπληκτική αγαθοεργό δράση του, ενώ συγχρόνως υπομένει με θαυμαστή καρτερία και ανεξικακία συκοφαντίες και σκληρές δοκιμασίες στις οποίες έλαμψε «ὡς χρυσὸς ἐν χωνευτηρίῳ».
Ο Άγιος Βησσαρίων ως ιεράρχης επιτέλεσε γενικότερα σημαντικότατο έργο, ποιμαντικό, κοινωνικό, φιλανθρωπικό. Έτσι κέρδισε τις ψυχές των χριστιανών και αναδείχτηκε μεγάλη θρησκευτική και κοινωνική προσωπικότητα. Συγκεκριμένα εξαγόρασε και απελευθέρωσε πολλούς αιχμαλώτους, επίσης έδειξε ιδιαίτερη φροντίδα για την προστασία και ανακούφιση φτωχών, γυμνών και πεινασμένων.
Ο Άγιος Βησσαρίων, παρά τους χαλεπούς χρόνους της εποχής του, αποδείχτηκε και ένας πολύδραστος «υπουργός κοινωνικών έργων». Με προσωπική του επίβλεψη και πρωτοβουλία χρηματοδότησε και κατασκεύασε μια μεγάλη σειρά από πολύτιμα και δύσκολα κοινωφελή έργα, όπως εκκλησίες, δρόμους και κυρίως γεφύρια, μία ακόμη μαρτυρία της ανεκτίμητης κοινωνικής προσφοράς της εκκλησίας μας σε κάθε εποχή και τόπο. Για την εξοικονόμηση των αναγκαίων χρημάτων ο Άγιός μας έκανε πολλά και μακρινά ταξίδια, μέχρι τα Βαλκάνια, την Ουγγαρία και Τσεχοσλοβακία.
Ως γεφυροποιός εμπνεύστηκε αρκετά γεφύρια: στον Πορταϊκό ποταμό της ιδιαίτερης πατρίδας του Πόρτας Παναγιάς, στη Σαρακίνα επί του Πηνειού ποταμού (και με τα δύο επικοινωνεί η πεδινή Θεσσαλία με την ορεινή), τη γέφυρα Κοράκου στον Αχελώο (που συνδέει Θεσσαλία με Ήπειρο), το πρώτο γιοφύρι της Πλάκας (που ενώνει Τζουμέρκα με Άρτα και Γιάννενα). Για την ψυχική γαλήνη έκτισε στον Κόζιακα την μονή του Σωτήρος των Μεγάλων Πυλών (Δουσίκου), μεταξύ των ετών 1527 – 1534/35 μ.Χ., και στα ερείπια παλιάς ομώνυμης. Η εν λόγω μονή ανεγέρθηκε πάλι εκ βάθρων από τον ανεψιό του Αγίου Βησσαρίωνος και νέο κτήτορα Νεόφυτο Β΄ Λαρίσης κατά την περίοδο 1550 – 1552/57 μ.Χ., τοιχογραφήθηκε δε από τον δεξιοτέχνη ζωγράφο Τζιόρτζη (1557 μ.Χ.) και διατηρείται μέχρι σήμερα σε άριστη κατάσταση.
Έγραψε τρεις διαθήκες και καθιέρωσε το άβατο της μονής Δουσίκου για τις γυναίκες, που τηρείται μέχρι σήμερα με μεγάλη ευλάβεια. Στις 13 (ή 15) Σεπτεμβρίου 1540 μ.Χ., ημέρα Δευτέρα, παρέδωσε την αγία ψυχή του εις χείρας Θεού, υμνούμενος από τότε ως Άγιος και θαυματουργός Η ευωδιάζουσα Τιμία Κάρα Του φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Του. Η μνήμη του εορτάζεται στις 15 Σεπτεμβρίου, με ιδιαίτερη ευλάβεια και μεγαλοπρέπεια, στη μονή του, στην Πύλη, στην Καλαμπάκα και στα Τρίκαλα όπου λιτανεύεται η τιμία κάρα του πανηγυρικά.
Τα θαύματα του Αγίου μας
Πολλά θαύματα αποδίδονται στον Άγιό μας. Θα αναφερθούμε σε ένα απ΄ αυτά
Το νησί της Λευκάδος περί τα μέσα του 18ου αιώνος μ.Χ. πέρασε μια μεγάλη δοκιμασία από το λοιμό της πανώλης. Με βάση διάφορα στοιχεία 1.800 κάτοικοι αφανίσθηκαν από την «πανούκλα». Επίσης Ενετική φρουρά αποδεκατίσθηκε. Το ίδιο και ολόκληροι οικισμοί, όπως τα Κολυβάτα του ορεινού χωριού Αλέξανδρος. Τον Αύγουστο του 1743, ο ιερομόναχος Ματθαίος μετέφερε στη Λευκάδα από την ιερά μονή Δουσίκου, την τιμία κάρα του Αγίου Βησσαρίωνος, Επισκόπου Σταγών και Αρχιεπισκόπου Λαρίσης. Με τη βοήθεια του Αγίου οι Λευκαδίτες σώθηκαν από τη φοβερή ασθένεια. Μάλιστα για να εκδηλώσουν τα ευχαριστήρια προς τον Άγιο Βησσαρίωνα,ανήγειραν ναό προς τιμήν του στο χώρο όπου είχε στηθεί προηγουμένως το λοιμοκαθαρτήριο και τον παρεχώρησαν ως μετόχι στη μονή Δουσίκου. Η περιοχή εκείνη μέχρι σήμερα ονομάζεται «Αγία Κάρα».
Με βάση επίσημα στοιχεία, 1800 ψυχές αφανίσθηκαν απ’ «την πανούκλα τ’ Άη Χαραλάμπου» -όπως οι ντόπιοι την έλεγαν. Απ’ αυτούς, 1.028 ήταν οι κάτοικοι της πόλης (επί συνόλου 3.457, δηλαδή 1 πρός 3 περίπου) και 772 οι κάτοικοι της υπαίθρου που πέθαναν. Επίσης, η ενετική φρουρά αποδεκατίσθηκε. Το ίδιο και ολόκληροι οικισμοί, όπως τα Κολυβάτα του ορεινού χωριού Αλέξανδρος. Τα νεκροταφεία της μικρής πολίχνης της Άγια-Μαύρας, γέμισαν από τα πολυάριθμα ξέπνοα κορμιά των δυστυχισμένων Λευκαδιτών. Ό τρόμος για την ξαφνική μάστιγα κυριάρχησε.
Ό ιστορικός Σπυρ. Βλαντής γράφει: «Τά συμπτώματα ήσαν φοβερά. Τό πρόσωπον, άποβάλλον τήν φυσικήν αντον χροιάν, έπέκτα έντός ολίγου τήν τον πτώματος. Ή ϊρις τών οφθαλμών διεστέλλετο, τά χείλη συνενονντο, ή γλώσσα έξηραίνετο. Ταύτα συνωδεύοντο υπό δίψης, ρίγους, παραληρήματος καί μανίας, παρά τά τοσαντα δέ δεινά τό σώμα, έκλειπούσης πάσης τον οργανισμον άντιδράσεως, κατέκειτο ώς πτώμα. Οιδήματα είς τούς βουβώνας, ή υπό τάς μασχάλας. Τήν κοιλίαν καί τό στήθος έκάλυπτον άνθρακες, σημειον άλάνθαστον σωτηρίας άν ζωηροί καί οδυνηροί, θανάτου δέ, άν ώχροί καί άνώδυνοι. Ονδεμία διάκρισις ήλικίας, φύλου, κοινωνικής τάξεως. Γενικός ο κίνδυνος καί ο τρόμος. Έν τρισίν, ή πέντε ήμέραις, οί προσβαλλόμενοι άπέθνησκον, εντυχείς δέ όσοι έν ολίγαις ώραις άπηλλάσοντο τών δεινών των».
Γιά ένάμιση όλόκληρο χρόνο, από τόν Ιανουάριο τού 1743 μέχρι τον Ιούνιο 1744, το θανατικό θέριζε τούς αδύναμους να αντιδράσουν κατοίκους τού νησιού. Τον Αύγουστο τού 1743 ό ιερομόναχος Ματθαίος, από τήν Ί. Μονή Δουσίκου, φέρνει στήν Λευκάδα τήν θαυματουργή κάρα τού Αγίου Βησσαρίωνος, Αρχιεπισκόπου Λαρίσης προς βοήθειαν προκειμένου με την μεσολάβησή του να σταματήσει το θανατικό
Ένας Λευκαδίτης, ό Δημ. Πετριτσόπουλος, γραφεί σχετικά στον αδελφό του, πού βρισκόταν στην Ιταλία: «…Διό, ώς προς τους έπιζώντας δέν απομένει έλπίς σωτηρίας, εκτός και αν ή Παναγία Παρθένος μαλάξη υπέρ ήμων τήν δικαιοτάτην όργήν τον υίον της. Ύπό τό πνεύμα τούτο δέονται πάντες μετά πικρών δακρύων, πολλοί δέ μετά δακρύων αίματος. Φαίνεται, όμως, ότι ή Παναγία είσήκουσε των δεήσεων των πιστών καί ευλαβών, διότι ένέπνευσεν είς τάς Αρχάς νά έπιτρέψουν τήν έκ Λευκάδος διέλευσιν τον περιωνύμου λειψάνου τής κάρας τον Αγίου Βησαρίωνος τον θαυματουργον, τον μεγάλου έκείνου Αγίου, όστις καθημερινως τελεί τοσαντα θαύματα καί όστις διά τής διαβάσεώς του έκ των πανωλοβλήτων χωρων αποδιώκει τό κακόν, των προσβεβλημένων ανακτώντων αμέσως τήν προτέραν ευεξίαν. Ένεκα τούτου φαντάσθητι οπόση είναι ή πίστις καί ή έλπίς πάντων ήμων, αγωνιόντων νά ϊδωμεν αποκαθισταμένην τήν υγείαν. Χθές αί πληροφορίαι έβεβαίουν ότι ή αγία κάρα έφθασεν είς Πρέβεζαν καί σήμερον αναμένεται ένταύθα μετ’ αφάτου ανυπομονησίας καί χαράς των κατοίκων».
Με την παρέμβαση τού Αγίου, οι Λευκαδίτες σώθηκαν από την φοβερή ασθένεια. Έχτισαν μάλιστα ναό προς τιμήν του – στον χώρο όπου είχε στηθεί προηγουμένως το Λοιμοκαθαρτήριο- και τον παραχώρησαν σαν μετόχι στην Μονή Δουσίκου. Ή περιοχή εκείνη μέχρι σήμερα ονομάζεται «Άγια Κάρα». Καθιέρωσαν επίσης ή 1η Ιουνίου, κάθε χρόνο, να γιορτάζεται επίσημα από την τοπική Εκκλησία σαν ημέρα ευχαριστήρια προς τον Θεό, για την απαλλαγή από το δεινό αυτό. Συνέθεσαν μάλιστα και ειδικό ευχαριστήριο και ικετικό κανόνα προς τον Ιησού Χριστό. Με την είδιχη αύτη ακολουθία: α) Αποδίδεται ευχαριστία στον Θεό, διότι τούς απάλλαξε από την -όνομα και πράγμα- πανώλη νόσο. β) Αποδίδεται, επίσης, ευχαριστία στον Θεό, διότι αναπλήρωσε τούς Λευκαδίτες, πού πέθαναν από την πανώλη, με άλλους, περισσότερους κατοίκους. και γ) Αναπέμπεται δέηση για την ανάπαυση των ψυχών όσων πέθαναν από την φοβερή αρρώστια, είτε κατοίκων τού νησιού είτε ξένων. Να σημειωθεί ότι ο Άγιός μας εκτός της Θεσσαλίας τιμάται, στην Ήπειρο, στη Δ. Μακεδονία, στη Φιλιππιάδα, στην Λευκάδα, στο Βαθύ τού Μεγανησίου και στις παραδουνάβιες χώρες.
Ας μην απελπιζόμεθα λοιπόν. Έχουμε θαυματουργόν Άγιο, τους όσιους Μετωρίτες και τον Άγιο Χαράλαμπο που μας ευλογούν κάθε μέρα. Και εμείς δεν έχουμε παρά να στρέψουμε το βλέμμα μας στους ιερούς βράχους των Μετεώρων και στον Άγιό μας αναπέμποντας μετά βαθειάς ταπείνωσης και συντριβής ικεσίες προς βοήθειά των. Και ας είμαστε σίγουροι ότι η βοήθεια των Οσίων Μετεωριτών πατέρων και του Αγίου μας είναι δεδομένη.
Πηγή: orthodoxianews.gr